İş makinelerini kapsayan yol dışı araçlar için emisyon düzenlemeleri gerçekleştiren Avrupa Birliği ve Amerika gibi küresel olarak STANDART belirleyen topluluklardan sonra, ülkemiz Türkiye için de işte zaman geldi çattı. Konu ile ilgili olarak yönetmelik çıktı ve Stage V / TIER4f uyumlu motorlar ve bu motorları üzerinde taşıyan iş makineleri ile emisyon azaltılmasına katkıda bulunmak için artık geri dönüşsüz bir yola girmiş bulunuyoruz.
Bölüm1: Neden?
Emisyonlar, hava kirliliği, sera gazları, karbon ayak izleri, iklim değişiklikleri, çevre problemleri gibi terimlerle son yıllarda daha fazla karşılaşır olduk değil mi? Tüm dünyada uzunca bir süredir dile getirilen ve sonuçları itibari ile yaşadığımız dünya için yıkıcı etkilere sahip günümüze ait bu sorunların önlenmesi için tüm ülkeler kanunlar ve yönetmeliklerle tedbir almakla yükümlü hale getiriliyor. Öncelikle yol üstü araçlar için, ardından da iş makinelerini kapsayan yol dışı araçlar için emisyon düzenlemeleri gerçekleştiren Avrupa Birliği ve Amerika gibi küresel olarak STANDART belirleyen topluluklardan sonra, ülkemiz Türkiye için de işte zaman geldi çattı. Konu ile ilgili olarak yönetmelik çıktı ve Stage V / TIER4f uyumlu motorlar ve bu motorları üzerinde taşıyan iş makineleri ile emisyon azaltılmasına katkıda bulunmak için artık geri dönüşsüz bir yola girmiş bulunuyoruz. Stage I /Tier1, Stage II /Tier 2, Stage IIIA / Tier3, Stage IIIB / Tier4i, Stage IV emisyon regülasyonları artık geride kalıyor. Aşağıda başlığını paylaştığımız ilgili yönetmelik Türkiye’de bu geçişin 1 Ocak 2023 tarihinden itibaren resmi olarak başlayacağını bildirmektedir.
İlgili Yönetmelik: Resmi Gazete, Sayı 31241, 11 Eylül 2020, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından: KARAYOLU DIŞINDA KULLANILAN HAREKETLİ MAKİNALARA TAKILAN İÇTEN YANMALI MOTORLAR İÇİN GAZ VE PARTİKÜL HALİNDEKİ KİRLETİCİ EMİSYON SINIRLARI VE TİP ONAYI İLE İLGİLİ GEREKLİLİKLER HAKKINDA YÖNETMELİK (2016/1628/AB)
Link : https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2020/09/20200911-3.htm
(Yeni bir düzeltme ile bu tarih Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından 31.03.2023 e kadar uzatılmıştır > Resmi Gazete, 28 Haziran 2022, Sayı 31880)
Emisyonların azaltılması için motorlarda kullanılacak sistemlerden, komponent ve parçalardan, makinelerin sahip olacağı yeni özelliklerden, bu yeni dönemin olası her türlü etkilerinden takip eden diğer yazılarımızda detaylı olarak bahsediyor olacağız. Ama gelin şimdi yazımınızın başlığındaki “ NEDEN “ sorusuna teknik açıdan bir cevap vermeye çalışalım.
Fosil yakıtları yaktığımızda, atmosferde sera etkisi yaratan ve gezegenimizin iklimini değiştiren gazlar açığa çıkarıyoruz. Bu gazlara genel olarak “sera gazları” adı verilmektedir. Bu gazların kontrolsüz artışının yıkıcı etkilerini son 30 yılda net bir şekilde global olarak deneyimlemekteyiz. Dünya atmosferinde bulunan başlıca sera gazları: su buharı, karbondioksit, azot oksitler, metan ve ozondur. Özellikle karbondioksit emisyonlarının büyük çoğunluğu fosil yakıtların, özellikle kömür, petrol ve doğal gazın yakılmasından kaynaklanır. İşte bu noktada dizel yakıt yani fosil yakıt tüketen iş makinalarından kaynaklanan emisyonlar da kontrol altına alınmak istenmektedir. Özet bir bilgi olarak yapılan kanunlar ve yönetmelikler sayesinde sera gazları 2020 yılı itibari ile 1990’lardaki seviyelerine göre %24 azaltılabilmiştir. Paris Anlaşması’nı takiben ise 2030 yılında bu oranın %40 olması öngörülmektedir. Avrupa Birliği 2050 yılında ise net bir şekilde “sıfır” sera gazı salınımı hedefine ulaşmak istemektedir.
Kaynak : European Environment Agency / Trends and projections in Europe 2021
İşin bizi ilgilendiren kısmında bir iş makinesinde bulunan içten yanmalı dizel motorun yanma sonrası ürettiği emisyonlara ve kirleticilere kısaca göz atalım ki bir sonraki yazımızda detaylı bahsedeceğimiz yeni sistemlerin bu emisyonların ve kirleticilerin nasıl azaltılacağına olan katkısını daha iyi anlayabilelim. Aşağıdaki basittablo bize yanma işlemi sonrası ortaya çıkan emisyon ve kirleticileri göstermektedir.
Bu emisyon ve kirleticiler içinde hem insan sağlığı için hem de çevre için en tehlikeli olanları: Karbon monoksit CO, Yanmamış yakıt HC, Azot oksitler Nox, ve katı parçacıklar PM dır. Stage V / TIER4f uyumlu motorlar ve üzerindeki sistemler özellikle Azot oksitler Nox ve katı parçacıklar PM’in azaltılması konusunda etkili olacaktır. Merak edenler için söyleyelim yeni sistemlerin makine performansı, üretim, yakıt tüketimi gibi hayati konularla direkt olarak hiçbir bağlantısı yok, kullanılan tüm teknoloji tamamıyla emisyon ve kirletici madde azaltılmasına yönelik.
Hayatımıza; Rejenerasyon, adblue/DEF sıvısı, Dizel Partikül Filtresi, DOC, SCR vb. yeni teknik kavramlar dahil olmak üzereler.
Sistemlerin hangi komponent ve parçalardan oluştuğuna ve ne işe yaradıklarına bir sonraki yazımızda hep birlikte göz atıyor olacağız. Yeni döneme hazır mıyız ? Bekleyip göreceğiz.
Verimli, güvenli ve sağlıklı çalışmalar dilerim.
